Kunstwerken inbrengen in erfbelasting wordt interessanter

Het Vlaams parlement stemde vandaag in met een performantere regeling voor de inbetalinggeving van kunstwerken ter voldoening van de erfbelasting. Deze regeling uit 1985 maakt het mogelijk voor erfgenamen om de successierechten geheel of gedeeltelijk te voldoen via de schenking van kunstwerken aan de overheid tegen een marktconforme prijs. Vlaams Parlementslid Cathy Coudyser (N-VA): “De winst van deze regeling zit hem erin dat cultuurgoederen, die tot dan toe in privéhanden zijn, publiek bezit worden en toegankelijk voor het brede publiek. Een beperkte overheidsinvestering is verdedigbaar als een topstuk op die manier van een kluis naar een museum kan verhuizen.”

Om te vermijden dat belangrijk Vlaams erfgoed naar het buitenland verdwijnt doordat erfgenamen zich genoodzaakt zagen om voor de betaling van hoge successierechten op een opengevallen nalatenschap waardevolle kunstwerken te moeten verkopen, introduceerde de federale overheid in 1985 de regeling van inbetalinggeving die toelaat dat erfgenamen hun erfbelasting kunnen betalen door aan de overheid een kunstwerk aan te bieden. Sinds 1 januari 2015 staat de Vlaamse overheid zelf in voor de inning van de erfbelasting. De regeling wordt in de praktijk maar zeer zelden gebruikt.

Omdat het instrument te weinig gebruikt werd, bracht Coudyser de knelpunten in kaart en legde ze in 2017 in een conceptnota een aantal voorstellen tot verbetering aan het parlement voor. Op basis van deze conceptnota zijn Vlaams minister van Cultuur Jan Jambon (N-VA) en Vlaams minister van Financiën Matthias Diependaele (N-VA) aan de slag gegaan. Die verbeteringen in de regelgeving keurde het Vlaams Parlement vandaag goed.

“Alle voorstellen uit mijn conceptnota worden nu uitgevoerd. De verbeterde regelgeving laat toe dat meer erflaters gebruik kunnen maken van het instrument. De regeling draagt aldus bij tot een goede bewaring en ontsluiting van het Vlaamse cultureel erfgoed”, aldus Coudyser.

Bijsturing nodig

“Enkel de aanvraag van de weduwe van Paul Janssen om de prestigieuze collectie precolombiaanse kunst te gebruiken om de successierechten op de erfenis van haar man te betalen werd in 2006 aanvaard. Sinds Vlaanderen de bevoegdheid over erfbelasting verworven heeft, kreeg de Vlaamse Belastingdienst amper twee keer een of meerdere kunstwerken aangeboden tot inbetalinggeving. De respectievelijke kunstwerken voldeden echter niet aan de kwalitatieve vereisten”, weet Coudyser.

Fiscale stimulans en saldo-regeling

Eén van de bijsturingen aan de regeling is dat kunstverzamelaars ook al bij leven afspraken zullen kunnen maken over welke stukken ingebracht kunnen worden voor betaling van erfbelasting. Daardoor kunnen geschillen tussen erfgenamen of versnippering van collecties vermeden worden.

Nieuw is daarnaast ook de mogelijkheid voor de Vlaamse overheid om het verschil tussen de lagere verschuldigde erfbelasting en de hogere waarde van de aangeboden kunst aan de erfgenamen terug te betalen. Dit maakt de regeling voor erflaters merkelijk interessanter. Ook de invoering van een fiscale stimulus waarbij de waarde van de kunst die in aanmerking genomen wordt voor de vereffening van de erfbelasting verhoogd wordt tot 120% draagt daartoe bij.

“Een soortgelijke stimulans bestaat ook in Nederland en het Verenigd Koninkrijk. De Raad van State heeft bovendien geoordeeld dat deze 20% extra bovenop de geschatte prijs billijk en redelijk is en dat het beperkte verlies aan fiscale inkomsten voor de overheid opweegt tegenover het langetermijn maatschappelijk belang om waardevol Vlaamse kunst in Vlaanderen te houden en in Vlaamse musea te kunnen tentoonstellen” besluit Coudyser.

Voorzien is dat deze nieuwe regeling op 1 juli 2023 in werking treedt.